Grenspaal nr 1

Model: "1719".
Randweg Oost, Blaricum

Meest noordelijke van de genummerde grenspalen.
Noordelijkste grenspaal is de Leeuwenpaal.

Provinciaal Monument
Alle provinciale monumenten in de Gooi en Vechtstreek

 
 

Grenspalen

De grens tussen de provincies Noord-Holland en Utrecht dateert uit 1351.
Na de vaststelling van de grens werd aan de Zuiderzee een (houten) Leeuwenpaal geslagen en van daar af de Goyergracht gegraven.
In het gebied rond de Vuursche bleven grensconflicten bestaan.

De definitieve grens werd vastgesteld in 1719.
De oostelijke grens (gevormd door de Goyergracht Noord en Zuid, Dr. Albert Schweitzerweg, Gooiersgracht, Hollandsesloot) liep kaarsrecht vanaf het Gooimeer (toen Zuiderzee) richting de Domtoren in Utrecht tot aan de Vuursche Dreef in Hollandsche Rading.
Deze grens is bij de definitieve vaststelling in 1719 nog aanwezig van leeuwenpaal tot aan paal 6.
Het verdere verloop van de definitieve grens ligt iets ten oosten en parallel aan de oorspronkelijke rechte lijn op de dom in Utrecht.

Vanaf de Vuursche Dreef loopt de grens in een rechte lijn naar het westen over ca 4,5 km langs Egelshoek en tot langs het Tienhovense kanaal (Graaf Floris V weg en Kanaaldijk).

Op de noordpunt van de grens stond sinds 1356 de (houten Leeuwenpaal). In 1719 zijn langs de hele grens, vanaf Laren genummerd, in totaal 22 hardstenen palen geplaatst, met aan Utrechtse zijde het wapen van de provincie Utrecht (combinatie van de wapens van Holland, Sticht en stad Utrecht) en aan Noordhollandse zijde het wapen van het graafschap Holland. (model 1719).

Bij een inventarisatie in 1923 door Monumentenzorg bleken er acht te zijn verdwenen.
Twee palen hiervan blijken in de tuin te staan van Agter Kampen 53 Laren (nrs 5 en 21)
In 1925 werden nieuwe palen geplaatst naar een ontwerp van de Delftse hoogleraar A.W.M. Odé.
De palen werden vervaardigd door steenhouwer H.J. Etienne. (model 1925)
De grenspalen uit 1925 bevatten de provinciewapens.

Er resteren nog 7 exemplaren uit 1719.
De huidige Leeuwenpaal is een replica van een model '1719' uit de vorige eeuw.

De webmaster heeft de palen teruggevonden en gefotografeerd (muv paal 7: foto's ter beschikking gesteld door de Gemeente Hilversum) .
De Utrechtse wapens (aan de Utrechtse zijde (oost) zijn beter geconserveerd, dan de Noordhollandse (westzijde).

De Leeuwenpaal en de palen 1 t/m 16 staan op de oostelijke grens, 16 t/m 22 op de zuidgrens.